در این مقاله قصد داریم به موضوع ایمنی، مقررات و خطرات استفاده از سیانید سدیم بپردازیم. از آنجایی که سیانید سدیم یک ماده ی بسیار سمی است، باید در رابطه با استفاده ی آن نکات ایمنی را رعایت کنیم. پس برای اطلاع از این نکات ایمنی تا انتهای این مقاله همراه ما باشید.
خرید سیانید سدیم با بهترین قیمت و کیفیت از مذاب شیمی
سیانید سدیم چیست؟
ترکیب سمی و شیمیایی که به صورت جامو سفید رنگ محلول در آب وجود دارد که سیانید سدیم نام دارد به طور کلی سیانید سدیم میل ترکیبی بالایی با فلزات دارد که در نهایت باعث سمیت بالای این ترکیب میشود. سیانید سدیم یا سیانور سدیم با فرمول شیمیایی NaaCNیک ماده ی معدنی جاذب رطوبت است کخ در محیط های مرطوب خطرناک میشود، زیرا میتواند گاز سیانید هیدروژن را توليد کند. این ترکیب معمولا به صورت پودر یا گرانول کریستالی بی رنگ و بی بو ساخته میشود که به راحتی در آب حل میشود و محلولی بی رنگ تشکیل میده.
ترکیب سیانید سدیم شامل تعداد برابر یون سیانی CN-و یون سدیمNa+است. قدرت سمیت آن از تمایل شدید یون سیانید برای انتقال با یون های فلزی ناشی میشود. این ویژگی به ویژه در کاربرد سیانید سدیم در بخش معدن طلا برای استخراج شیمیایی طلا از سنگ معدن اهمیت پیدا میکند، به دلیل توانایی قوی آن در تشکیل کمپلکس با طلا استفاده میشود. برای اهداف استخراج طلای صنعتی، سیانید سدیم در غلظت ۳۰ درصد ارائه میشود که بر ۲ شکل جامد و مایع است. سیانور سدیم که گاهی با نام های سیانوگران یا سیانوبریک نیز شناخته میشود، به دلیل داشتن تنها یک اتم کربن در گروه سیانیدی اش شناخته شده است.
این ترکیب به دلیل سمیت بالای خود شهرت دارد به طوری که میتواند با فرایند های حیاتی متابولیسی بدن ارگانیسم ها تداخل ایجاد کند و مانع انجام فعالیت های ضروری سلولی شود.
سیانید سدیم بویی تقریبا شبیه به بادام تلخ دارد و در صنایع شیمیایی، فلزات قیمتی و صنایع دیگر کاربرد های مختلفی دارد.علاوه بر این سیانور سدیم در بعضی صنایع شیمیایی به عنوان یک ماده ی شیمیایی کلیدی برای تولید سایر ترکیبات استفاده میشود.
خطرات سیانید سدیم برای انسان
سیانور سدیم یا سیانید سدیم در دسته ی مواد فوق سمی قرار میگیرد و ورود مقدار mg/kg5از این ترکیب، به بدن انسان از راه استنشاق، بلع، یا جذب از راه پوست ميتواند باعث مرگ شود. این ماده بر ارگان های حساس به اکسیژن مانند سیستم عصبی، ریوی، عروقی، قلب و ریوی اثر میگذارد. افراد مبتلا به مشکلات حاد کلیوی، پوستی، تیروئیدی و تنفسی بیشتر در معرض خطر گاز هیدروژن سیانید هستند. تماس سیانید سدیم با پوست و چشم باعث سوختگی میشود. ممکن است چند دقیقه بعد از در معرض این ماده قرار گرفتن، حمله ی قلبی رخ دهد. باید توجه داشته باشید که عوارض ناشی از مسمومیت با این ماده ممکن است تاخیر داشته باشد.
ایمنی کار با سیانید سدیم
برای کار با سیانید سدیم و ترکیبات مختلف آن باید حداکثر اقدامات ایمنی مورد نظر را انجام داد. استفاده از ماسک پوشاننده ی کامل صورت، لباس یکدست و کامل، دستکش و چکمه برای انجام هرگونه کار با این ترکیب واجب است. چنانچه هر کدام از نکات گفته شده را رعایت نکنید یا در انجام آنها سهل انگاری کنید، خطرات جدی براي سلامتی شما خواهد داشت پس با رعایت چند نکته ی گفته شده میتوانید از خطرات احتمالی سیانید سدیم جلوگیری کنید.
مقررات استفاده از سیانید سدیم
سیانید سدیم از آنجایی که یک ماده ی بسیار سمی و خطرناک است و به دلیل خطرات جدی که برای سلامتی و محیط زیست دارد باید تحت نکات ایمنی و مقررات مشخصی استفاده شود.
رعایت نکات زیر در رابطه با استفاده از سیانید سدیم ضروری است:
- عملیات استفاده از سیانید سدیم باید از حداقل فاصله ی ممکن انجام دهید.
- از پراکنده کردن سیانید سدیم خودداری کنید.
- به هیچ عنوان نباید هیچ قسمتی از پوست در معرض تماس با آتش قرار بگیرد.
- در صورت امکان ظرف حاوی سیانید سدیم را جابه جا کنید.
عوارض ناشی از وارد شدن سیانید سدیم به بدن انسان
اگر چه فردی نکات ایمنی گفته شده را رعایت نکند و در معرض مسمومیت با سیانید سدیم قرار بگیرد از طریق نشانه های گفته شده در زیر میتوانید آن را تشخیص دهید:
- اریتمی یا ناهماهنگی ضربان قلب و سایر مشکلات قلبی معمولا وجود دارد.
- بالا رفتن سرعت تنفس و خونریزی ریه ممکن است رخ دهد.
- سردرد، سرگیجه، کما و فلج میتواند رخ دهد.
- افزایش ضربان قلب و فشار خون که بعد از مدتی هر دویبی این علائم کاهش مییابد.
- سیانوسیز و کبود شدن پوست و لایه های مخاطی و قرمز شدن بخش های مخاطی و خون ریزی ممکن است رخ دهد.
- سوختگی و سوزش پوست دهان و گلو و افزایش بزاق و تهوع و استفراغ رخ میدهد.
اقدامات بعد از مسمومیت با سیانید سدیم
در صورت مسمومیت باید در سریعترین زمان ممکن فرد مسموم را به مراکز درمانی منتقل کرد. پرسنل درمانی باید با پوشش های محافظتی کامل در محل حاظر و از برخورد مستقیم خودداری کنید. مسمومیت با سیانید سدیم انواع مختلفی دارد و اقدامات آن ها هم با هم متفاوت است، پس در این قسمت به توضیح کامل هر کدام میپردازیم:
مسمومیت از طریق تماس با چشم و پوست:
- فرد مسموم را به هوای تازه منتقل کنید.
- علائم حیاتی مسموم را چک کنید و در صورت عدم وجود ضربان قلب، عمل احیا صورت بگيرد.
- در صورت نبود تنفس، از تنفس دهان به دهان خودداری کنید و از کپسول اکسیژن با اکسیژن صد درصد استفاده کنید.
- به سرعت فرد مسموم را به مراکز درمانی منتقل کنید.
- در صورت تماس با چشم، چشم را به مدت حداقل ۱۵ دقیقه با آب ولرم بشویید.
- در صورت تماس با پوست آن ناحیه را با آب و صابون بشویید.
مسمومیت با استنشاق سیانید سدیم
- فرد مسموم را به هوای تازه منتقل کنید.
- علائم حیاتی مسموم را چک کنید و در صورت عدم وجود ضربان قلب، عمل احیا صورت بگيرد.
- در صورت نبود تنفس، از تنفس دهان به دهان خودداری کنید و از کپسول اکسیژن با اکسیژن صد درصد استفاده کنید.
- به سرعت فرد مسموم را به مراکز درمانی منتقل کنید.
مسمومیت با بلعیدن با سیانید سدیم
- علائم حیاتی فرد مسموم را چک کنید و در صورت عدم ضربان قلب عمل احیا صورت بگيرد.
- در صورت نبود تنفس از تنفس دهان به دهان خودداری کرده و از کپسول اکسیژن با اکسیژن صد درصد استفاده کنید.
- به سرعت فرد مسموم را به مراکز درمانی منتقل کنید.
- از تحریک مسموم به استفراغ خودداری کنید.
- استفاده از کربن فعال برای افرادی که هوشيار باشند مفید است.
- خوراندن داروهای دفع ادرار به افراد هوشيار مفید است.
آتش سوزی توسط سیانید سدیم
خود سیانید سدیم آتش زا نیست اما گاز هیدروژن سیانید که از واکنش این ماده با آب یا اسید ها آزاد میشود به شدت قابل اشتعال است. برای جلوگیری از این آتش رعایت نکات زیر ضروری است:
- حتما از ماسک و چکمه و دستکش و…. استفاده کنيد، کلا نباید هیچ قسمتی از پوست در معرض تماس با آتش باشد.
- عملیات را از حداقل فاصله ی ممکن انجام دهید.
- در صورت امکان ظرف حاوی سیانید سدیم را جابه جا کنید.
- از پراکنده کردن سیانید سدیم خودداری کنید.
- برای خاموش کردن آتش های کوچک از آب، کرین دی اکسید، اسپری آب یا کف استفاده کنید.
- برای خاموش کردن آتش های بزرگ از آب یا کف باید استفاده کرد.
سؤالات متداول
۱. آیا سیانید سدیم آتش زا است؟
خیر سیانید سدیم به تنهایی آتش زا نیست.
۲. آیا مسمومیت با سیانید سدیم فقط به یک صورت است؟
خیر مسمومیت با سیانید سدیم انواع مختلفی مثل، بلع، استنشاق و… است.