مسمومیت با سیانور با سیانید به انواعی از مسمومیت اتلاق میشود که در اثر قرار گرفتن در معرض هر بو از اشکال مختلف سیانور ایجاد میشود. علائم اولیه شامل سردرد، ضربان قلب سریع، تنگی نفس، سرگیجه و استفراغ است.
در ادامه به بررسی هر کدام از علائم میپردازیم و راه های مقابله با مسمومیت و اینکه چگونه اثر سیانور را از بین ببریم توضیح میدهيم، پس تا انتهای مقاله همراه ما باشید.
سیانور چیست؟
سیانور یک ترکیب شیمیایی است که حاوی گروه عاملی C≡N، معروف به گروه سیانور، میباشد. این گروه شامل یک اتم کربن است که به وسیله یک پیوند سهگانه به اتم نیتروژن متصل شده است. سیانور معدنی به شکل CN نیز نمایش داده میشود، در حالی که هیدروسیانیک اسید (HCN)، یا همان هیدروژن سیانید، یکی از انواع شناختهشده آن است که به مقدار زیادی برای کاربردهای صنعتی تولید میشود.
سیانورهای آلی که با نام نیتریلها نیز شناخته میشوند، گونه دیگری از این ترکیبات هستند. در این ترکیبات، گروه CN از طریق یک پیوند کووالانسی به اتم کربن متصل است. واژه “سیانور” از ریشه یونانی “Kyanos” به معنای آبی تیره گرفته شده است که به رنگ آبی اشاره دارد. بوی بادام تلخ نیز یکی از ویژگیهای آن است، هرچند همه انواع سیانور دارای بو نیستند و شناسایی آن همیشه آسان نیست. این ماده همچنین در محیطهای نظامی با کدهای AC و CK شناخته میشود. سیانور به طور کلی از سه راه مختلف میتواند وارد بدن شود: از طریق تنفس، تماس با پوست و مصرف خوراکی.
شرکت مذاب شیمی تولیدکننده سیانور سدیم در کشور با بهترین کیفیت و قیمت که خیال تمام مشتریان خود را راحت کرده است.
چه عواملی باعث مسمومیت با سیانور میشود؟
مسمومیت با سیانور به ندرت رخ میدهد، اما غالباً ناشی از تنفس دود یا تماس تصادفی با سیانید در هنگام کار یا حضور در محیطهای اطراف آن است. اگر در صنایع یا مشاغل خاص فعالیت دارید، ممکن است به طور ناخواسته در معرض این ماده خطرناک قرار بگیرید. بسیاری از نمکهای معدنی سیانید در صنایع زیر به کار میروند که میتوانند منجر به مسمومیت شوند:
- عکاسی
- فلزکاری
- تولید پلیمرها
شیمیدانان نیز به دلیل استفاده گسترده از معرفهای پتاسیم سیانید و سدیم در آزمایشگاهها در معرض خطر هستند. علاوه بر این، ممکن است در شرایط زیر با خطر مسمومیت سیانوری مواجه شوید:
- استفاده بیش از حد از لاکپاککنها که دارای ترکیبات آلی سیانید مانند استونیتریل هستند
- استفاده بیش از اندازه برخی گیاهان و میوهها مانند هسته زردآلو، گیلاس و هلو
پیشنهاد مطالعه: استخراج طلا با سیانید سدیم
ویژگی های سیانور
سیانور به اشکال شیمیایی مختلفی وجود دارد. هیدروژن سیانید در دمای اتاق به صورت یک مایع بیرنگ یا آبی کمرنگ ظاهر میشود و با افزایش دما به یک گاز بیرنگ تبدیل میگردد که بویی شبیه به بادام تلخ دارد. از طرف دیگر، سیانور سدیم و سیانور پتاسیم به صورت پودرهای سفید رنگی دیده میشوند که ممکن است دارای بوی بادام تلخ باشند.
ترکیب شیمیایی دیگری به نام سیانوژن نیز وجود دارد که قادر به تولید سیانور است. این ماده گازی بیرنگ است، از هوا سنگینتر بوده و بویی تند دارد. با اینکه برخی ترکیبات سیانور بویی خاص دارند، تکیه بر بو برای شناسایی این ماده مناسب نیست، زیرا بسیاری از افراد قادر به تشخیص این بو نمیباشند.
چه موادی دارای سیانور هستند؟
سیانور به عنوان یکی از مواد طبیعی در برخی مواد خوراکی و گیاهان مانند کاساوا و مغز بادام یافت میشود. همچنین هسته و دانههای میوههایی نظیر زردآلو، هلو، و سیب ممکن است حاوی ترکیبات شیمیایی باشند که قابلیت تبدیل به سیانور را دارند. سایر بخشهای خوراکی این میوهها نیز معمولاً حاوی مقادیر کمتری از این ترکیبات هستند. علاوه بر این، سیانور در دود سیگار و مواد قابل اشتعال مانند پلاستیک نیز یافت میشود.
این ماده به عنوان یک سلاح شیمیایی کشنده در جنگها مورد استفاده قرار گرفته است و اولین بار در جنگ جهانی اول به کار رفت. همچنین در برخی صنایع مانند تولید منسوجات، کاغذ و پلاستیک، سیانور کاربرد دارد. در فرآیندهای شیمیایی مرتبط با چاپ عکس نیز از ترکیبات سیانور استفاده میشود.
نمکهای سیانور در صنایعی که با فلزات سر و کار دارند، به منظور آبکاری، تمیزکاری و استخراج طلا از سنگها به کار میروند. گاز سیانور نیز به عنوان یکی از مواد مورد استفاده برای از بین بردن آفات و حیوانات موذی در ساختمانها کاربرد دارد.
علائم قرار گرفتن در معرض سیانور
در صورتی که فرد از طریق تنفس، جذب پوستی یا مصرف غذاهای حاوی مقادیر کمی سیانور در معرض این ماده قرار بگیرد، ممکن است ظرف چند دقیقه علائم مسمومیت در او ظاهر شود.
شایعترین نشانههای مسمومیت با سیانور عبارتند از:
1. سرگیجه
2. حالت تهوع و استفراغ
3. تنگی نفس
4. تنفس سریع و مداوم
5. افزایش ضربان قلب
6. بیقراری و ضعف عمومی بدن
اگر فرد در معرض مقادیر بیشتری از سیانور قرار بگیرد، علائم اولیه مسمومیت میتوانند به علائم شدیدتری تبدیل شوند که شامل موارد زیر هستند:
1. تشنج
2. کاهش هوشیاری
3. افت فشار خون
4. آسیب به ریهها و نارسایی تنفسی
5. کاهش ضربان قلب
با این حال، باید توجه داشت که ظهور این علائم همیشه به معنای مسمومیت با سیانور نیست. علاوه بر این، قرار گرفتن در معرض سیانور ممکن است اثرات بلندمدتی داشته باشد. افرادی که از مسمومیت شدید با سیانور نجات مییابند، ممکن است با آسیبهای مغزی، قلبی و عصبی مواجه شوند.
نحوه ی درمان سیانور
دقت کنید که در درمان مسمومیت با سیانور باید به پزشک مراجعه کنید چرا که نیاز به استفاده از پادزهرهای ویژه و مراقبتهای پزشکی در بیمارستان دارد. باید توجه داشت که پادزهرهای سیانور زمانی مؤثر هستند که فوراً پس از تماس با این ماده تجویز شوند. پزشکان در موارد مشکوک، برای پاسخ آزمایشها منتظر نمیمانند و فورا برای درمان دست به کار میشوند. بنابراین، کلید موفقیت در درمان این نوع مسمومیت، اقدام فوری است. اگر فکر میکنید که خودتان یا شخص دیگری با سیانور مسموم شدهاید، بلافاصله به مراکز درمانی مراجعه کنید؛ تکیه بر روشهای خانگی یا درمان محلی بیاثر خواهد بود.
نکات ایمنی در رابطه با سیانور
وقتی که در معرض سیانور قرار گرفتید، رعایت برخی نکات لازم و ضروری است، این نکات به شرح زیر است:
۱. اگر قادر به ترک منطقهای که گاز سیانور در آن پخش شده است، نیستید یا گاز در مقادیر زیادی پراکنده شده، تا حد ممکن در نزدیکی سطح زمین باقی بمانید و از ایستادن یا رفتن به ارتفاعات بالاتر پرهیز کنید.
۲. اگر سیانور از طریق تماس با پوست وارد بدن شما شده، بلافاصله و بدون تأخیر لباسهای خود را درآورید و بدن خود را به طور کامل با آب و صابون شستشو دهید. همچنین، در اسرع وقت باید به مراکز درمانی مراجعه کنید.
۳. منطقهای که در آن گاز سیانور وجود دارد را ترک کنید و به دنبال هوای تازه باشید. این کار به پیشگیری از آسیب به دستگاه تنفسی کمک میکند و میزان سیانور را کاهش میدهد.
۴. لباسهای آلوده به سیانور باید در چندین لایه کیسه پلاستیکی قرار گرفته و دور ریخته شوند. بهتر است این کار را خودتان انجام ندهید و آن را به مأموران جمعآوری زباله بسپارید.
۵. اگر گاز سیانور باعث تاری یا سوزش چشمها شد، آنها را به مدت ۱۰ تا ۱۵ دقیقه با آب ساده بشویید. در صورتی که از عینک یا لنز استفاده میکنید، آنها را نیز به مدت ۱۰ تا ۱۵ دقیقه با آب شستشو دهید و در اسرع وقت از آنها جدا شوید.
آیا مسمومیت با سیانور باعث مرگ میشود؟
بله، مسمومیت با سیانور میتواند باعث مرگ شود. بدلیل ورود سیانور در خون میتواند از فعالیت فرایند سلولی جلوگیری کند و درنهایت اکسیژن به درستی وارد بدن نشود و سبب نارساییهایی سیستم اعصاب و تنفس شود که در نهایت باعث مرگ شود. در صورتی که فرد به موقع درمان شده و پادزهر به بدن برسد میتواند درمان شود.
در صورتی که مشاهده کردید کسی دچار مسمومیت با سیانور شده، فورا او را به بیمارستان ببرید.
سوالات متداول
۱.ایا درمان مسمومیت با سیانور در خانه امکان پذیر است؟
خیر. به محض مطلع شدن از مسمومیت با اورژانس تماس بگیرید یا به مراکز درمانی مراجعه کنید.
۲. آیا سیانور باعث مرگ میشود؟
مرگ با سیانور بستگي به مقدار آن دارد هر چه قدر مقدار سیانور بیشتر باشد احتمال مرگ بالا میرود و اکسیژن بدن کم و کمتر میشود.
۳.ایا در زمان استفاده از سیانور لازم است دستکش داشته باشیم؟
بله، علاوه بر دستکش باید لباس های مخصوص کار که دارای شیلد و لباس های ضخیم هستند را باید تن کنید.
4 دیدگاه